Hangi Durumlarda Artroskopi Faydalıdır?

12 Şub Hangi Durumlarda Artroskopi Faydalıdır?

Eklem içini görüntülemeye yarayan cerrahi yöntemdir. Artroskopi, küçük kesilerle uygulanır. İnce bir kamera kullanılır. Kamera eklem içini ekrana yansıtır. Tanı koymak için kullanılır. Gerekirse tedavi de yapılır. Diz, omuz, bilek gibi eklemlerde uygulanır. Dokuya zarar azdır. İyileşme süresi kısadır. Hastanede kalış süresi genellikle kısadır. Modern, güvenli bir tekniktir. Doktor kontrolünde yapılmalıdır.

Hangi Durumlarda Artroskopi Faydalıdır?

Diz ekleminde sık görülen menisküs yırtıkları, özellikle sporcularda yaygındır. Yırtığın yerine ve tipine göre bu işlemle menisküs onarımı veya yırtık parçanın temizlenmesi işlemi yapılabilir. Bu yöntem, iyileşme süresini kısaltır ve dokuya daha az zarar verir. Ön çapraz bağ kopmaları genellikle travma veya ani yön değişikliği sonrası ortaya çıkar. Artroskopi, bu bağın yeniden yapılandırılması için etkili bir yöntemdir. Cerrah, küçük kesilerden girerek bağ dokusunu yeniden oluşturabilir. Dizin stabilitesini geri kazandırır. Omuz bölgesindeki kas ve tendon grubunu oluşturan rotator kılıfın yırtıkları, özellikle yaşla birlikte sık görülür.

İşlem ile bu yırtıklar tamir edilerek hastanın omuz hareket açıklığı artırılır ve ağrı azaltılır. Diz, kalça ya da omuz gibi eklemlerde kıkırdak hasarı olduğunda, artroskopi sayesinde hasarlı kıkırdak alanları temizlenebilir veya onarılabilir. Bu durum, eklem yüzeyini korur ve ilerleyen artrit riskini azaltır. Travma veya dejeneratif hastalıklar sonrası eklem içinde dolaşan serbest parçalar (kıkırdak, kemik) oluşabilir. Bu parçalar, ağrıya ve kilitlenmelere neden olabilir. Artroskopiyle bu parçalar temizlenerek hasta rahatlatılır. Diz ya da dirsek gibi eklemlerde, hareket sırasında aniden oluşan kilitlenmeler artroskopik müdahale ile giderilebilir. Genellikle yumuşak doku veya kıkırdak problemleri bu kilitlenmeye neden olur. Romatizmal hastalıklar veya enfeksiyonlar sonrası oluşan sinovit durumlarında, artroskopi ile iltihaplı dokular temizlenebilir. Bu işlem, eklem ağrısını ve şişliğini azaltarak hastanın yaşam kalitesini artırır.

Omuz ekleminin sık çıkması ya da labrum adı verilen destek dokunun yırtılması durumlarında artroskopi ile dokular onarılabilir. Bu, tekrar eden çıkmaları engelleyerek omuz stabilitesini artırır. Son yıllarda artroskopi kalça ve ayak bileği eklemlerinde de yaygın şekilde kullanılmaktadır. Labral yırtıklar, impingement sendromları ve bazı kırık sonrası sorunlar artroskopik olarak tedavi edilebilir. Bazen MR gibi görüntüleme yöntemleri net bilgi vermediğinde, doğrudan eklemin içine bakmak için yapılabilir. Bu sayede hem teşhis konur hem de varsa tedavi aynı seansta gerçekleştirilebilir. Sonuç olarak birçok eklem rahatsızlığında hem tanı hem de tedavi amacıyla güvenle kullanılabilir. Küçük kesilerle yapılan bu işlem sayesinde hastanın iyileşme süreci kısalır, komplikasyon riski azalır ve eklem fonksiyonları daha hızlı geri kazanılır.

Artroskopi Nasıl Yapılır?

Artroskopi öncesi hasta genellikle aç olarak hastaneye gelir. Doktor, işlem öncesi genel sağlık durumunu değerlendirir. İşlem yapılacak bölgeye göre lokal, spinal veya genel anestezi uygulanabilir. Ameliyat edilecek bölge steril edilir ve cerrahi alan hazırlanır. Doktor, eklemin çevresine 0.5 – 1 cm büyüklüğünde birkaç küçük kesi yapar. Bu kesilerden biri, artroskop (kamera sistemi) için kullanılırken, diğerleri cerrahi aletlerin yerleştirilmesi içindir. Büyük kesilere gerek kalmadan işlem gerçekleştirilir. Artroskop adı verilen ince ve uzun kamera cihazı, eklem içine yerleştirilir. Bu cihaz, eklem içini büyüterek bir ekrana yansıtır. Böylece cerrah, eklemin içini detaylı şekilde görebilir.

Görüntüleme sayesinde sorun net olarak tespit edilir. Eklemin içindeki kıkırdak, bağlar, menisküs gibi yapılar dikkatlice incelenir. Yırtık, iltihaplanma, aşınma ya da serbest cisimler varsa tespit edilir. Doktor, işlem sırasında karar verir: sadece tanı koymak mı yoksa tedavi uygulamak mı gerekir. Eğer işlem sırasında onarım yapılması gerekiyorsa, cerrahi aletler diğer küçük kesilerden eklem içine gönderilir. Menisküs yırtığı dikilebilir, gevşemiş bağlar onarılabilir veya kıkırdak temizlenebilir. Gereken işlemler minimal travmayla gerçekleştirilir. Tüm görüntüleme ve tedavi tamamlandıktan sonra artroskop ve kullanılan cerrahi aletler çıkarılır. Eklem içi temizlenir, gerekirse sıvı boşaltılır. Cerrahi alan tekrar steril edilir. Küçük kesiler, genellikle kendiliğinden eriyen dikişlerle veya cilt yapıştırıcısıyla kapatılır.

Büyük bir kesi olmadığı için iyileşme süreci daha hızlıdır ve izler oldukça küçüktür. Kesiler kapatıldıktan sonra bölgeye steril pansuman ve bandaj uygulanır. Eklem genellikle sabitlenmez ama bazı durumlarda dizlik ya da atel önerilebilir. Artroskopi genellikle aynı gün taburcu olunabilecek bir işlemdir. Hasta birkaç saat gözlem altında tutulur. Uygulanan anestezi türüne göre hastanın ayılma süresi değişebilir. Evde uygulanacak bakım ve istirahat hakkında detaylı bilgi verilir. Artroskopiden sonra hareketin geri kazanılması için hafif egzersizler ve gerekirse fizik tedavi önerilir. İyileşme süresi yapılan işleme bağlı olarak birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir.

Artroskopi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Ameliyat sonrasında eklem bölgesini zorlamamak ve doktorun önerdiği süre boyunca dinlendirmek gerekir. Gereksiz hareketler eklemde şişlik, ağrı ve iyileşme sürecinde gecikmeye neden olabilir. İlk birkaç gün boyunca eklem bölgesine düzenli olarak buz torbası uygulanması, şişliği ve ağrıyı azaltmada oldukça etkilidir. Günde 3-4 defa, her seferinde 15-20 dakika buz uygulaması yapılabilir. Ancak doğrudan cilde temas ettirilmemelidir. Cerrahi kesiler küçük de olsa enfeksiyon riski taşır. Yaranın temiz tutulması, pansumanın doktorun önerdiği şekilde değiştirilmesi ve su ile temas ettirilmemesi önemlidir. Kızarıklık, iltihap ya da kötü koku durumunda mutlaka doktora başvurulmalıdır. Doktorun reçete ettiği ağrı kesici ve antibiyotik gibi ilaçlar düzenli kullanılmalıdır.

İlaçların aksatılması enfeksiyon riskini artırabilir veya ağrının kontrol altına alınamamasına neden olabilir. Artroskopi sonrası fizik tedavi genellikle iyileşme sürecinin bir parçasıdır. Doktorun veya fizyoterapistin önerdiği hareketler, eklemin yeniden işlevini kazanmasına yardımcı olur. Egzersizlerin zamanında ve düzenli yapılması çok önemlidir. Diz veya ayak bileği gibi yük taşıyan eklemlerde artroskopi yapılmışsa, baston ya da koltuk değneği kullanımı gerekebilir. Doktor izin vermeden tam ağırlıkla üzerine basılmamalıdır. Aksi takdirde eklem zarar görebilir. İlk günlerde hafif morarma ve şişlik normal olabilir. Ancak aşırı kanama, artan şişlik ya da eklemde ani bir sertlik fark edilirse hemen doktora başvurulmalıdır. Vücut, iyileşme sürecinde ekstra vitamin ve mineral ihtiyacı duyar. Dengeli ve protein ağırlıklı beslenmek, iyileşmeyi hızlandırır. Ayrıca bol su içmek de dokuların toparlanmasına yardımcı olur.

Eğer ameliyat edilen taraf bacak ya da omuz gibi önemli bir eklemse, araç kullanmak ilk birkaç hafta boyunca tehlikeli olabilir. Reflekslerde yavaşlama ve ağrı yaşanabileceği için doktor onayı olmadan direksiyon başına geçilmemelidir. Ameliyat sonrası iyileşme sürecinin takip edilmesi için planlanan kontrol randevularına mutlaka gidilmelidir. Bu kontrollerde dikiş alınabilir, eklem hareketliliği değerlendirilebilir ve gerekirse tedaviye yön verilir. Artroskopi sonrası dikkatli davranmak, eklem sağlığını korumak ve tam bir iyileşme sağlamak açısından hayati önem taşır. Tüm bu maddelere uyum sağlanması, hem kısa sürede günlük yaşama dönüşü kolaylaştırır hem de uzun vadede oluşabilecek komplikasyonların önüne geçer.