Ayak Şekil Bozukluğu

12 Şub Ayak Şekil Bozukluğu

Ayak kemiklerinin yapısal olarak normalden farklı olması durumudur. Ayak şekil bozukluğu doğuştan ya da sonradan gelişebilir. Yürüme dengesini bozabilir. Ağrıya neden olabilir. Ayakta durmayı zorlaştırabilir. En sık görülen türleri düz tabanlık ve çekiç parmaktır. Ayakkabı seçimini etkiler. Fizik tedavi gerekebilir. Erken teşhisle tedavi daha kolay olur. Ortopedik destek önemlidir.

Ayak Şekil Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Ayakta içe ya da dışa doğru kayma, düz tabanlık ya da yüksek kavis gibi durumlar gözle görülebilir hale gelir. Bu tür sapmalar ayakta dururken ya da yürürken fark edilir ve ayak formunun idealden uzak olduğunu gösterir. Ayak şekil bozukluğu yürüme dengesini etkiler. Kişi yürürken topallayabilir. Ayakları birbirine çarpabilir ya da ayakta dengesiz adımlar atabilir. Bu durum çocuklarda daha belirgin olabilir. Bozukluklar ayaktaki yük dağılımını değiştirir ve bu da ağrılara neden olur. Özellikle topukta, tabanda ya da ayak bileği çevresinde hissedilen ağrı zamanla artabilir. Şekil bozukluğu olan ayaklar uzun süreli ayakta kalmaya ya da yürümeye dirençli değildir.

Kişi kısa sürede yorulduğunu hisseder ve dinlenme ihtiyacı duyar. Ayakkabının ayakta yanlış noktalara baskı uygulaması nedeniyle nasır ya da sertleşmiş deri bölgeleri oluşabilir. Bu durum ayakta şekil bozukluğu olduğunu gösterebilir. Ayak yapısında oluşan değişiklikler nedeniyle ayakkabılar sıkabilir ya da ayakta düzgün durmaz. Kişi çoğu zaman ayakkabı bulmakta zorlanır. Çekiç parmak, pençe parmak ya da başparmakta eğrilik gibi durumlar gözle görülür hale gelir. Parmaklardaki bu deformasyonlar estetik sorunların yanında ağrıya da neden olabilir. Ayak düzgün şekilde yere basmadığında vücut dengesi bozulur. Bu da düşme riskini artırabilir. Özellikle yaşlı bireylerde bu durum ciddi tehlikelere yol açabilir. Ayak kemiklerinin ya da kaslarının zorlanması sonucunda ayakta şişlik ve hassasiyet oluşabilir. Bu durum genellikle akşam saatlerine doğru daha belirgin hale gelir.

Ayak Şekil Bozukluğu Neden Olur?

Bazı insanlar doğuştan gelen kemik ve kas yapıları nedeniyle ayak şekil bozukluklarına yatkın olabilir. Ailede düz tabanlık çekiç parmak ya da içe basma gibi durumlar varsa genetik geçiş söz konusu olabilir. Ayağa uygun olmayan dar topuklu ya da destek sunmayan ayakkabılar uzun vadede ayak yapısını bozabilir. Bu durum parmaklarda deformasyon taban çökmesi ya da nasır oluşumuna neden olabilir. Aşırı vücut ağırlığı ayak kemiklerine ve kaslara ekstra baskı uygular. Bu durum zamanla ayakta çökme başparmak çıkıntısı ya da taban genişlemesi gibi bozukluklara yol açabilir. Ayak yapısını destekleyen kasların ve bağların zayıf olması ayakta duruş bozukluklarına neden olabilir.

Bu durum özellikle çocuklarda gelişim döneminde daha belirgin hale gelir. Serebral palsi spina bifida ya da sinir hasarları gibi bazı nörolojik hastalıklar ayak kaslarında dengesizlik yaratır. Bu da pençe parmak ya da içe-dışa basma gibi deformitelere yol açabilir. Ayakta meydana gelen kırıklar burkulmalar ya da sert darbeler kemiklerin yanlış kaynamasına sebep olabilir. Bu da ayakta şekil bozukluğuna neden olabilir. Zamanla ayaklardaki kemik ve bağ yapısı zayıflar. Bu doğal süreç ayak kemerinin çökmesine topuk dikeni oluşumuna ya da halluks valgus gibi durumlara zemin hazırlar. Romatoid artrit gut ve benzeri hastalıklar ayak eklemlerinde hasara neden olur. Bu durum kemiklerde deformasyon ve şekil bozukluğuna yol açabilir.

Ayak Şekil Bozukluğu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Ayak şeklini destekleyen özel tabanlıklar veya ortopedik ayakkabılar, ayaktaki baskı dağılımını dengeler. Bu yöntem genellikle düz tabanlık, içe basma ve çukur taban gibi durumlarda tercih edilir. Özellikle çocukluk döneminde başlanan kullanım, bozukluğun ilerlemesini yavaşlatabilir veya durdurabilir. Fizik tedavi uzmanları tarafından önerilen özel egzersizler, kasları güçlendirerek ayak yapısını düzeltmeye yardımcı olur. Bu programlar esneklik artırıcı hareketler ve denge egzersizleri içerir. Özellikle halluks valgus veya çekiç parmak gibi deformitelerde olumlu sonuçlar verir. Ayak kaslarını rahatlatmak ve dolaşımı artırmak için uygulanan manuel terapiler, belirli bozuklukların semptomlarını hafifletir. Masaj teknikleriyle kas gerginliği azaltılır ve hareket kabiliyeti artırılır. Bu yöntem daha çok destekleyici tedavi olarak tercih edilir.

Halluks valgus gibi bozukluklarda kullanılan silikon makara ve gece atelleri, parmakların doğru pozisyonda kalmasını sağlar. Bu tür ürünler ağrıyı azaltırken şekil bozukluğunun ilerlemesini önler. Düzenli kullanımda zamanla deformitenin hafiflemesine katkı sağlar. Bazı ayak şekil bozukluğu vakaları ağrıya ve iltihaba neden olabilir. Bu durumda doktorlar ağrı kesiciler ve iltihap giderici ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçlar tedavi edici değil ancak rahatlatıcı destek olarak kullanılır. İleri düzeydeki şekil bozukluklarında cerrahi müdahale gerekebilir. Özellikle kemik yapısında ciddi deformasyonlar varsa, bu yöntem kalıcı bir çözüm sunar.

Ameliyatla kemik düzeltmeleri, parmak yer değişimleri ya da tendon gevşetmeleri yapılabilir. Kaslara destek sağlayan ve doğru pozisyonda durmalarına yardımcı olan esnek bantlarla yapılan uygulamalardır. Bu yöntem hafif düzeydeki bozukluklarda dengeyi sağlamaya ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olur. Tedavi kadar ayak bakımının da önemi büyüktür. Uygun ayakkabı seçimi, tırnak bakımının doğru yapılması ve ayak derisinin sağlıklı tutulması, şekil bozukluklarının ilerlemesini önleyebilir ve diğer tedavilere destek sağlar. Her bireyde bozukluk derecesi farklı olduğundan, tedavi yönteminin uzman hekim tarafından kişiye özel planlanması önemlidir. Tedaviye erken başlanması durumunda başarı şansı daha yüksektir.