Kemik Tümörü

22 Апр Kemik Tümörü

Kemik dokusunda anormal hücre büyümesidir. Kemik tümörü, iyi huylu veya kötü huylu olabilir. İyi huylular genellikle yayılmaz. Kötü huylular kanser türüdür. Ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığına neden olabilir. Çocuklarda ve gençlerde sık görülür. Röntgen ve MR ile teşhis edilir. Tedavi cerrahi, kemoterapi veya radyoterapi olabilir. Erken tanı çok önemlidir.

Kemik Tümörü Belirtileri Nelerdir?

Kemiklerde ağrı en sık görülen belirtisidir. Başlangıçta hafif ağrılarla kendini gösterebilir. Zamanla ağrı şiddetlenebilir ve özellikle geceleri daha fazla hissedilir. Dinlenmekle geçmeyen sürekli ağrılar dikkat edilmelidir. Tümörün geliştiği kemik bölgesinde gözle görülür bir şişlik oluşabilir. Bu şişlik bazen sert ve dokunulduğunda hassas olabilir. Özellikle diz, kol veya omuz gibi ekleme yakın bölgelerde fark edilir. Kemik tümörü nedeniyle kemik yapısı zayıflayabilir. Bu da küçük darbelerde bile kemikte ani kırılmalara yol açabilir.

Öncesinde ağrı olmayan bölgede ani bir kırık oluştuysa altta yatan tümör ihtimali değerlendirilebilir. Tümör eklem çevresine yerleşmişse hareketleri kısıtlayabilir. Özellikle çocuklarda veya gençlerde topallama, kolu veya bacağı tam açamama gibi belirtiler görülür. İleri evre tümörlerde vücutta enfeksiyon benzeri genel belirtiler de ortaya çıkabilir. Gece terlemesi, sebebi belli olmayan hafif ateş gibi durumlar bu belirtiler arasında yer alır.

Vücut bir tümörle savaş halindeyse enerji ihtiyacı artar. Bu durum kişide iştahsızlık, belirgin kilo kaybı ve halsizlik gibi genel şikâyetlere neden olabilir. Bazı durumlarda çevredeki lenf bezlerine yayılabilir. Bu durumda özellikle boyun, koltuk altı veya kasık gibi bölgelerde şişmiş lenf bezleri fark edilebilir. Tümör sinirlere baskı yaparsa, o bölgedeki uzuvlarda uyuşma, karıncalanma veya hissizlik görülebilir. Bu durum özellikle omurgada yer alan kemik tümörü vakalarında belirgindir. Eğer bu tür belirtiler varsa, özellikle uzun süredir geçmeyen ağrılar söz konusuysa bir ortopedi uzmanına veya onkoloğa başvurmak gerekir. Erken tanı, tedavi başarısını büyük ölçüde artırır.

Kemik Tümörü Neden Olur?

Bazı kişiler doğuştan gelen genetik mutasyonlar nedeniyle daha yatkın olabilir. Özellikle ailesinde kemik tümörü ya da kanser öyküsü olan bireylerde bu risk daha yüksektir. Genetik sendromlar, hücrelerin kontrolsüz bölünmesine neden olan hatalı DNA yapıları oluşturabilir. Yüksek dozda radyasyon, hücre DNA’sına zarar verebilir ve bu hasarlar zamanla tümör gelişimine yol açabilir. Özellikle çocukluk döneminde radyoterapi gören bireylerde ilerleyen yıllarda gelişme riski artar. Paget hastalığı gibi bazı iyi huylu kemik hastalıkları, zamanla kötü huylu tümörlere dönüşebilir. Bu hastalıklar kemiklerin normal yapısını bozar ve tümör gelişimine zemin hazırlayabilir. Zayıf bağışıklık sistemi, vücudun hücrelerdeki anormal değişiklikleri tanıma ve yok etme yeteneğini azaltır. Bu durumda anormal kemik hücreleri çoğalabilir ve zamanla tümöre dönüşebilir.

Vakaların çoğu büyüme çağındaki çocuklarda ve ergenlerde görülür. Bu dönemde kemik hücreleri hızlıca bölünür ve büyür. Hücre bölünmesinin fazla olduğu bu süreçte, bazı hücrelerde kontrolsüz büyümeye neden olan hatalar oluşabilir. Doğrudan bir neden olmasa da bazı araştırmalar, eski kemik yaralanmalarının bulunduğu bölgelerde tümör gelişme riskinin artabileceğini öne sürmüştür. Bu ilişki henüz kesinleşmemiştir ancak dikkatle takip edilmesi gereken bir durumdur. Bazı virüsler, vücut hücrelerinin DNA yapısını bozarak kanser oluşumuna neden olabilir. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde, bu tür virüslerin kemik hücrelerine zarar vermesi sonucu tümör gelişebilir.

Kemik Tümörü Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Cerrahi, özellikle kötü huylu kemik tümörü vakalarında en sık başvurulan yöntemlerden biridir. Amaç tümörü tamamen çıkarmaktır. Tümörün büyüklüğüne ve yerine göre farklı cerrahi teknikler uygulanabilir. Eğer mümkünse sadece tümör çıkarılır ve etrafındaki sağlıklı dokular korunur. Ancak bazı durumlarda, kemiğin büyük bir kısmının ya da tüm uzvun alınması gerekebilir (amputasyon). Modern cerrahi tekniklerle uzuv koruyucu ameliyatlar daha yaygın hale gelmiştir. Kemoterapi, tümör hücrelerini öldürmek veya büyümelerini durdurmak için kullanılan güçlü ilaçlarla yapılan sistemik bir tedavidir. Özellikle osteosarkom ve Ewing sarkomu gibi kötü huylu tümörlerde etkili olabilir.

Tedavi çoğunlukla ameliyat öncesi (neoadjuvan) veya ameliyat sonrası (adjuvan) olarak verilir. Yan etkiler olabilir, ancak tümörün küçültülmesi ve yayılmasının önlenmesi açısından büyük önem taşır. Radyoterapi, yüksek enerjili ışınlarla tümör hücrelerinin yok edilmesini hedefler. Cerrahi uygulanamayan durumlarda ya da cerrahi sonrası kalan kanser hücrelerini temizlemek için kullanılır. Ewing sarkomu gibi bazı tümör türleri radyoterapiye daha duyarlıdır. Ayrıca kemik ağrısını hafifletmek için de uygulanabilir (palyatif amaçlı). Hedefe yönelik tedavi yöntemi, tümör hücrelerinin özel genetik ya da moleküler yapısını hedef alan ilaçlarla uygulanır.

Tümör vakalarında her zaman kullanılmaz, ancak bazı spesifik türlerde (örneğin dev hücreli tümörler) etkili olabilir. Hedefe yönelik tedavi, sağlıklı hücrelere zarar vermeden sadece tümör hücrelerini hedefler. Bu sayede kemoterapiye göre daha az yan etki oluşabilir. İmmünoterapi, vücudun kendi bağışıklık sistemini kullanarak tümörle savaşmasını sağlar. Rutin olarak kullanılmasa da, bazı nadir vakalarda veya deneysel tedavi süreçlerinde tercih edilir. Bağışıklık sistemini güçlendirerek tümör hücrelerinin tanınıp yok edilmesine yardımcı olur.

İleri evredeki kemik tümörü vakalarında, ağrı ve diğer semptomları hafifletmek için palyatif tedaviler uygulanır. Amaç hastanın yaşam kalitesini artırmak ve ağrıyı kontrol altına almaktır. Radyoterapi, ağrı kesiciler, fizik tedavi ve psikolojik destek bu kapsamda değerlendirilebilir. Cerrahi veya diğer tedavi yöntemlerinden sonra hastanın hareket kabiliyetini kazanması ve günlük yaşama adapte olması için fizik tedavi uygulanır. Özellikle uzuv kaybı olan hastalarda protez kullanımı ve kas kuvvetinin korunması açısından oldukça önemlidir.